Cai Lun

Alex Rover | juni 5, 2023

Samenvatting

Cai Lun (traditioneel Chinees: 蔡倫, vereenvoudigd Chinees: 蔡伦, pinyin: Cài Lún, Wade-Giles: Ts’ai Lun) was een Chinese keizerlijke eunuch adviseur van keizer He van Han, die leefde aan het hof van de Han-dynastie (tussen 77 en 110 of, volgens andere bronnen, tussen 50 en 121). In China wordt hij traditioneel beschouwd als de uitvinder van papier, omdat onder zijn leiding de techniek van het vervaardigen van het materiaal dat wordt gebruikt voor het schrijven van documenten werd geperfectioneerd en het eigenschappen kreeg die vergelijkbaar zijn met die van het huidige papier, heel anders dan het papyrus en perkament dat in vroegere tijden werd gebruikt. Hoewel vroege vormen van papier al in de 2e eeuw voor Christus in China bestonden, was hij verantwoordelijk voor de eerste belangrijke verbetering en standaardisatie van het maken van papier door nieuwe materialen toe te voegen die essentieel waren voor de samenstelling ervan. Volgens Chinese historische kronieken zou de uitvinding van papier in 105 na Christus hebben plaatsgevonden.

Cai Lun werd geboren in de huidige provincie Guiyang (Guizhou, Volksrepubliek China) tijdens de Oostelijke Han-dynastie (48 na Chr.) in een arme familie. Hij trad in dienst van het keizerlijke hof als eunuch in 75 na Christus en doorliep de rangen onder keizer He. In 89 werd hij gepromoveerd naar de keizerlijke werkplaats, belast met de vervaardiging van instrumenten en wapens met de titel Shang Fang Si, en werd secretaris (中常侍).

In 105 presenteerde hij de keizer een proces om papier te maken. De keizer was erg blij met zijn uitvinding. Cai papier”, zoals zijn uitvinding aanvankelijk werd genoemd, was licht, flexibel, sterk, economisch en kon in massa worden geproduceerd. Als erkenning voor zijn uitvinding verleende de keizer hem in 114 na Christus de aristocratische titel van markies en grote rijkdom. De hofintriges waarbij hij betrokken was, keerden zich echter tegen hem. Toen keizerin Deng Sui stierf, liet de nieuwe vrouw (keizerin Song) Cai Lun gevangen nemen. Om zijn lot te ontlopen, pleegde Cai Lun zelfmoord in de stad Luoyang door vergif in te nemen in 121 na Christus.

Hij is beroemd als de schepper van een nieuw soort papier dat lijkt op het huidige papier, ontwikkeld op verzoek van het keizerlijke hof, dat een materiaal eiste dat handiger in gebruik was en geschikt om mee te schrijven. Hoewel er al primitievere papiersoorten bestonden, perfectioneerde Cai Lun de techniek van het papiermaken door de vellen waterdicht te maken met zetmeel, rijst en het slijmerige sap van tororo aoi, zodat de vellen goed geglazuurd waren en beschermd tegen schimmel en ongedierte.

Tegen de derde eeuw was de productie en het gebruik van papier wijdverspreid in China en verspreid naar Japan, Korea en Vietnam. In 751 werden enkele Chinese papiermakers gevangen genomen door de Arabieren en zo ontstond het eerste Arabische papier in Samarkand. De papierproductie verspreidde zich in 1150 naar Spanje en verdrong al snel het gebruik van huiden en perkament als schrijfmateriaal in Europa. De introductie van papier was een katalysator die leidde tot de snelle verspreiding van geletterdheid en intellectuele ontwikkeling in China, het Midden-Oosten en Europa. Cai Lun wordt beschouwd als een Chinese nationale held, bewonderd om zijn gevatheid en openhartige karakter. In zijn geboorteplaats Leiyang staat een gedenkhal ter ere van hem. Hoewel de papierindustrie zich in de moderne tijd sterk heeft ontwikkeld, wordt het basisproces dat door Cai Lun werd uitgevonden nog steeds gebruikt.

In 95 na Christus presenteerde Cai Lun aan de keizer een proces om papier te maken van de binnenbast van de moerbeiboom, bamboe en hennep, plus resten van lappen stof en visnetten. Hij mengde ze met water, sloeg ze met een houten werktuig en goot dit mengsel vervolgens op een plat stuk grof geweven doek, zodat het water er gemakkelijk af kon lopen en er alleen een dun verward vel vezels op het doek achterbleef. Keizer He van Han was blij met de uitvinding en verleende Cai Lun een aristocratische titel en grote rijkdom.

Een deel van zijn officiële biografie werd later in China geschreven (Wade-Giles spelling):

In de oudheid werden geschriften en inscripties meestal gemaakt op bamboeplanken of op stukken zijde die Chih werden genoemd. Maar omdat bamboezijde duur en zwaar was, was het niet bruikbaar voor dit doel. Tshai Lun kwam toen op het idee om papier te maken van boomschors, hennepresten, lappen stof en visnetten. Hij legde het proces voor aan de keizer in het eerste jaar van Yuan Hsing en kreeg lof voor zijn vaardigheid. Vanaf die tijd is het papier overal in gebruik en wordt het universeel “Markies Tshai papier” genoemd.

Een volksverhaal vertelt dat toen Cai Lun het papier aan het Chinese volk liet zien, hij werd bespot. Om de mensen te imponeren met de magische kracht van papier, zette hij zijn dood in scène en begroef zichzelf met een bamboe buis zodat hij kon ademen. Volgens zijn instructies brandden zijn vrienden papier boven de kist en haalden hem weer levend uit de grond. Het verbranden van papier boven graven is nog steeds een traditie in China.

De onmiddellijke populariteit van de uitvinding wordt toegeschreven aan Cai Lun; het dateert van minder dan 50 jaar na de dood van Cai Lun in de stad Luoyang (die ook in Sinkiang woonde, in de onherbergzame dorre woestijnen van China’s Turkestan). De provincie Guizhou werd beroemd om zijn papiermakerijen. In de 3e eeuw werd papier al op grote schaal gebruikt als schrijfmedium in China en verspreidde het zich vervolgens naar Korea, Vietnam en Japan. Het stelde China in staat om zijn cultuur te ontwikkelen door middel van wijdverspreide literatuur en alfabetisering, veel sneller dan met eerdere schrijfmaterialen (voornamelijk bamboetabletten en zijden rollen). In 751 werden enkele Chinese papiermakers gevangen genomen door de Arabieren en later werden de Tang-troepen verslagen in de Slag bij de Talas-rivier. Het eerste Arabische document op papier werd gemaakt in Samarkand en de papierproductie verving al snel de papyrusproductie in het Midden-Oosten, het Nabije Oosten en Noord-Afrika. Het eerste papier in Europa werd in 1150 in Spanje gemaakt en verspreidde zich daarna naar de andere Europese landen, waar het gebruik van perkament werd verdrongen. Het contact tussen Arabieren en Europeanen tijdens de kruistochten en de essentiële heropleving van de klassieke geschriften van de oude Grieken droegen bij aan het wijdverspreide gebruik van papier en scheidden het van de scholastiek in Europa. De uitvinding van de drukpers deed het gebruik van papier verder toenemen en vergemakkelijkte de vooruitgang van de technologie en het wetenschappelijk denken in Europese samenlevingen enorm.

Het gebruik van moerbei voor het maken van papier, dat al vanaf de Han-dynastie in China werd gebruikt, was tot de 18e eeuw onbekend in Europa. Het werd met grote nieuwsgierigheid beschreven door jezuïtische missionarissen in China, die voorstelden om moerbei te gaan verbouwen in Frankrijk.

Hoewel aan Cai Lun de uitvinding van papier wordt toegeschreven, bestaat er enige twijfel of hij papier daadwerkelijk zelf heeft uitgevonden, of dat hij slechts de productie ervan heeft gesystematiseerd en het gebruik ervan aan het keizerlijke hof heeft gepromoot. De oudste Chinese papierfragmenten werden in 2006 ontdekt. Ze hoorden bij een brief op linnen uit 8 voor Christus, bijna honderd jaar voor de geboorte van Cai Lun.

Bronnen

1. Cai Lun
2. Cai Lun
3. http://books.google.de/books?id=iqP5bGZ67M8C&printsec=frontcover&source=gbs_v2_summary_r&cad=0
4. Integrált katalógustár (német és angol nyelven). (Hozzáférés: 2015. október 17.)
5. Encyclopædia Britannica (angol nyelven). (Hozzáférés: 2017. október 9.)
6. ^ Nell’onomastica cinese il cognome precede il nome. “Cai” è il cognome.
7. ^ https://www.britannica.com/biography/Cai-Lun
8. ^ a b http://www.biographyonline.net/business/cai-lun.html
9. ^ Copia archiviata, su paperdiscoverycenter.org. URL consultato il 2 dicembre 2015 (archiviato dall’url originale l’8 dicembre 2015).
10. Michael H. Hart s. 44 – 45
11. Michael H. Hart: Ihmiskunnan 100 suurinta: historian vaikutusvaltaisimmat henkilöt tärkeysjärjestyksessä, suom. Risto Mäenpää, Tammi 1994, ISBN 951-31-0212-2